Konferencja

W imieniu organizatorów Zakładu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Instytucie Nauk Prawnych Kolegium Nauk Społecznych Uniwersytetu Rzeszowskiego, Zakładu Prawa Pracy w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz Instytutu Prawa Pracy i Polityki Społecznej zapraszamy do udziału w II Międzynarodowej Konferencji Naukowej – „Wokół pojęcia pracownika i pracodawcy” która odbędzie się w dniach 5-6 października 2021 r. na Uniwersytecie Rzeszowskim.

Druga z cyklicznych konferencji naukowych poświęconych aktualnym problemom i wyzwaniom prawa pracy, koncentrować się będzie na podstawowych pojęciach z zakresu prawa pracy, które wyznaczają jego zakres podmiotowy – pojęciu ‚pracownika’ i ‚pracodawcy’. Organizatorzy Konferencji stawiają sobie za cel odpowiedź na pytanie o potrzebę redefinicji tych pojęć wobec zjawiska “podmiotowego osłabienia” oraz “utraty zakresu podmiotowego” prawa pracy w kontekście takich procesów zachodzących we współczesnym świecie jak globalizacja gospodarki, dążenie do coraz większej elastyczności uczestników obrotu gospodarczego, rozwój nowoczesnych technologii.

Powyższe zjawiska odcisnęły swoje piętno na sposobie i formach świadczenia pracy. Skutkiem tego jest rozwój form zatrudnienia, które odbiegają (stopniowo coraz bardziej) od traktowanego jako ‘typowy’ modelu zatrudnienia, w którym praca świadczona jest na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony,w pełnym wymiarze czasu pracy, w siedzibie pracodawcy, w stałych, regularnych ramach czasowych, w relacji ścisłego i hierarchicznego podporządkowania kierownictwu pracodawcy. Wskazane, nowe formy zatrudnienia, charakteryzują się nieregularnością w zakresie czasu, miejsca i sposobu świadczenia pracy (praca zdalna, telepraca, praca na żądanie, praca przerywana, praca na podstawie umów zerogodzinowych), angażują nowoczesne technologie (prac zdalna, praca świadczona za pośrednictwem platform internetowych czy aplikacji na telefon), oparte są na relacji trójstronnej (praca tymczasowa, outsourcing, praca na życzenie ‘klienta’ za pośrednictwem platform cyfrowych czy aplikacji internetowych), odznaczają się daleko idącą swobodą pracownika w zakresie sposobu świadczenia pracy (pracownik znajduje się w relacji tzw. podporządkowania autonomicznego względem pracodawcy). Zatrudnienie w ramach nowych form zatrudnienia, ze względu na swoją ‘nietypowość’, wymyka się klasycznej kwalifikacji prawnej stosunku pracy wyznaczającym zakres podmiotowy prawa pracy.

Rozwojowi nowych, nietypowych form zatrudnienia towarzyszy pojawienie się kategorii zatrudnionych, którzy formalnie nie będąc pracownikami ze względu na brak cechy podporządkowania w jego tradycyjnym ujęciu, znajdują się w sytuacji zbliżonej do pracownika, ze względu na stan zależności (ekonomicznej, społecznej, psychologicznej) od swojego kontrahenta. Wskazane wyżej zmiany w sposobie świadczenia pracy zmierzające do większej elastyczności stosunku pracy, wpływają na sposób ujęcia pracowniczego podporządkowania, którego intensywność, jako konstytutywnej cechy stosunku pracy ulega stopniowemu osłabieniu. Akceptacja poglądu na rzecz ewolucji pracowniczego podporządkowania w kierunku ‘podporządkowania autonomicznego’ sprawia, że zatarciu ulega granica między ‘pracownikiem’ a ‘niezależnym wykonawcą’, a w konsekwencji między zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę i umowy prawa cywilnego. Trudności w wyznaczeniu granicy między wskazanymi reżimami prawnymi świadczenia pracy sprzyjają zjawisku zawieraniu umów cywilnoprawnych wyłącznie w celu pozbawienia zatrudnionych zależnych ochrony na gruncie prawa pracy.

W ustawodawstwach krajowych zakres podmiotowy prawa pracy jest wyznaczony przez ‚tradycyjnie’ rozumiane pojęcie stosunku pracy. Równocześnie pojawia się tendencja do uwzględniania kategorii zatrudnionych zależnych (‘employee-like’ workers, ‘parasubordinated’, ‘dependent contractors’) i obejmowania tej grupy zatrudnionych regulacjami ochronnymi. Przełamanie binarnego podziału na zatrudnionych pracowników i nie pracowników obecne jest w orzecznictwie sądowym, w tym w szczególności w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE. W dalszym ciągu ta grupa zatrudnionych oraz zatrudnionych w nowych, nietypowych formach zatrudnienia w wielu przypadkach pozostaje poza ochroną prawa pracy. Potrzeba rozszerzenia zakresu prawa pracy na zatrudnionych, którzy ze względu na swoją słabszą pozycję wobec podmiotu zatrudniającego wymagają ochrony, pozostaje sprawą otwartą i wyzwaniem, przed którym stoi ustawodawca krajowy i unijny.

Rozwój form zatrudnienia opartych na relacji trójstronnej (zatrudniony – podmiot zatrudniający – podmiot korzystający z pracy pracownika) rodzi pytanie o to, kto w konkretnym przypadku jest pracodawcą, z kim pracownik pozostaje w stosunku pracy?, a w rezultacie na kim ciążą obowiązki wynikające ze stosunku pracy w stosunku do pracownika? W tym kontekście sporym wyzwaniem jest identyfikacja ‘pracodawcy’ w złożonych strukturach organizacyjnych funkcjonujących w obrocie prawnym, takich jak, przykładowo holding czy grupa kapitałowa, zwłaszcza w przypadku podmiotów transgranicznych.

W powyższych uwarunkowaniach pytanie o to: “Kto jest (powinien być) pracownikiem? i “Kim jest (powinien) być pracodawca?, mające podstawowe znaczenie w okresie formowania się ustawodawstwa pracy, ponownie pojawia się w kontekście realizacji prawa do godnej pracy. Odwołanie do dobrze znanego nam założenia, że: “Praca nie jest towarem” w “Deklaracji z okazji stulecia Międzynarodowej Organizacji Pracy na rzecz przyszłości pracy” świadczy o tym, że postrzeganie pracy wyłącznie jako towaru jest w dalszym ciągu aktualne i staje się jeszcze większym wyzwaniem dla współczesnej nauki i ustawodawstwa prawa pracy.

Uczestnikami konferencji będą naukowcy reprezentujący polskie i zagraniczne ośrodki naukowo-badawcze, dziennikarze, decydenci polityczni oraz inne osoby zainteresowane problematyką nowych form zatrudnienia. Językiem konferencji będzie język polski i język angielski

Konferencja będzie transmitowana online w Internecie (na stronie internetowej Konferencji www.labourlaw.ur.edu.pl, na stronie Konferencji na portalu Facebook.com oraz na Twitterze oraz nagrywana, zaś po konferencji transmisje ze wszystkich paneli zostaną umieszczone na kanale internetowym: YouTube.com oraz rozesłane na płytach DVD do wybranych bibliotek akademickich w Polsce.

Wystąpienia referentów oraz dyskusja podczas sesji plenarnej i sesji tematycznych będą tłumaczone symultanicznie na język polski i język angielski.

 

 

Dofinansowano z programu "Doskonała Nauka" Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

realizacja: aku studio